Jakie informacje są dla mnie ważne, skoro wiem, że moja tkanina wykonana jest z bawełny, albo w 100% z PES, czyli poliestrów?

Przędza

Wyroby włókiennicze, między innymi tkaniny i dzianiny, a więc również materiał, którym pokryte są nasze  kanapy, narożniki, tapczany lub materace, wykonane są z przędzy. 

Fot.1 Narożnik, którego obicie stanowi tkanina skóropodobna (tkanina pokryta poliuretanem) oraz tkanina Doti (100% PES)

Przędzą jest nić, wytworzona ze skręcanych ze sobą włókien. Właśnie tym włóknom chciałbym się dzisiaj i w kolejnych dniach przyjrzeć bliżej. 

Fot.2 Doświadczenia na tkaninach przeprowadzane w trakcie szkolenia

Jakie konsekwencje  dla użytkowników mebli tapicerowanych, wiążą się z użyciem przez nich materiałów, w których składzie znajdziemy: włókna syntetyczne takie jak poliestry, polipropylen,  akryle, poliamid; sztuczne celulozowe na przykład wiskoza, modal, lyocell; naturalne jak wełna, jedwab, bawełna, len, lateks i poliuretan.

Fot.3 Tkaniny o różnym składzie włókien

Dzisiaj bawełna, poliestry i wiskoza.

  

Fot.4 Tkanina Doti (100% PES) oraz Shadow (37% Li, 63% CO)

BAWEŁNA (oznaczenie w składzie tkanin i dzianin: CO)

Włókna bawełny, pozyskiwane są z rośliny zwanej bawełnicą. Jest ona uprawiana w klimacie ciepłym i wyrasta na wysokość do 2 metrów. Torebki owocowe bawełnicy, wielkości orzecha włoskiego zawierają nasiona, pokryte delikatnym puchem. Pod wpływem ciśnienia tego puchu, torebki nasienne pękają a bawełna wydostaje się na zewnątrz.

Fot.5 Bawełna. Fotografia ze strony http://meizi.pl/pl/content/99-kosmetyki-z-bawelna

Sprężystość włókien bawełnianych jest niska. Z tego powodu tkaniny i dzianiny z bawełny gniotą się w trakcie użytkowania.

Fot.6 Bawełna ma wysoką higroskopijność, dzięki czemu można ją łatwo barwić. (fotografia ze strony: https://allegro.pl/artykul/posciel-dla-dwojga-7wXR5qLgDtE)

Bawełna ma wysoką higroskopijność. Może wchłonąć do 25% wilgoci w stosunku do własnego ciężaru, nie sprawiając wrażenia przy dotyku, że jest mokra. Zaletą takiej cechy jest możliwość barwienia bawełny. Wadą- trudność w czyszczeniu oraz długi czas schnięcia. Bawełna wchłania pot, co może być, w przypadku odzieży, zaletą, natomiast w przypadku materiałów tapicerskich raczej wadą. 

Zabrudzenia razem z płynami wnikają we włókna. W dotyku bawełna jest miła i ciepła. W stanie suchym- nie wyciąga się zbytnio. Wyciąganie się bawełny zwiększa się w stanie mokrym. Ma ona wysoką wytrzymałość na rozciąganie, rozdarcia i przetarcia i nie pillinguje się (nie mechaci). Jest przyjazna naszej skórze, nie uczula i przewodzi ciepło.

Materiały wykonane z bawełny, pod wpływem światła słonecznego blakną. Meble ubrane w ten rodzaj materiałów nie nadają się do ustawiania w miejscach wyeksponowanych na słońce.

Fot.7 Tkanina bawełniana

Bawełna jest nieodporna na długotrwałą wilgoć- będzie gniła i nie jest odporna na mole.

W czasie czyszczenia powinniśmy delikatnie zmoczyć plamę. Pamiętajmy, że zmoczenie warstw mebli, znajdujących się pod obiciem (np. pianki), może spowodować pleśń i dalej przykry zapach. Do czyszczenia doskonale nadaje się szare mydło, rozpuszczone w miękkiej wodzie oraz gąbka lub szmatka. Usuwając plamę, czyśćmy materiał na całej powierzchni od szwu do szwu.

Fot. 8 Szare mydło rozpuszczone w wodzie doskonale nadaje się do czyszczenia niektórych plam z tkanin bawełnianych

 Higroskopijność bawełny pozwala na użycie niedużej ilości wody. Woda spowoduje pęcznienie jej włókien, co sprzyja czyszczeniu bawełny. Ponieważ materiał z tego włókna się gniecie, po zakończonym czyszczeniu, można go przeprasować. O ile włókna roślinne są odporne na parę wodną i temperaturę nawet do 170 stopni Celsjusza, o tyle uważajmy abyśmy zanadto nie rozgrzali i nie stopili pianki poliuretanowej, znajdującej się w głębi mebli, pod tkaniną i owatą.

POLIESTRY (oznaczenie w składzie tkanin i dzianin: PE lub PES) 

Dla kontrastu omówimy włókno syntetyczne, ropopochodne. Powstaje ono w drodze polikondensacji wybranych polimerów. Polimery stapia się w atmosferze azotu (żeby się nie utleniały) a następnie przetłacza się je przez dysze.

Przeglądając wzorniki materiałów, większości producentów mebli, zauważymy, że w składzie tych tkanin i dzianin, w przeważającej ilości znajdują się poliestry. Są obecne w 100% lub w większej niż 50% jako domieszka do innych włókien.

Fot.9 Welur z włókien poliestrowych

 Aby odpowiedzieć na pytanie, dlaczego są one aż tak powszechne, trzeba sprawdzić jakie cechy posiadają poliestry.

Charakterystyczne dla  poliestrów są: wyjątkowo wysoka odporność na ścieranie, rozciąganie i zginanie.

Są one sprężyste, nie gniotą się i są odporne na działanie słońca. Nie ma obawy, że materiały z włókien poliestrowych,  na meblach stojących przy oknie nadmiernie wyblakną.

Poliestry mają wysoką odporność biologiczną i chemiczną. Oznacza to, że nie są podatne na działanie związków chemicznych takich jak kwasy. Odporne są też na owady, grzyby i bakterie.

Materiały z włókien poliestrowych mają przyjemny, puszysty, ciepły  chwyt.

Elektryzują się statycznie, co sprawia, że mają wysoką skłonność do pillingu (mechacenia).

Fot.10 Tkanina poliestrowa

Poliestry są w dużym stopniu hydrofobowe (maksymalnie mogą wchłonąć 3% wody). Cecha ta sprawia, ze materiały takie łatwo się czyszczą. Włókna nie przyjmują płynów, a więc i zabrudzeń. Zabrudzenia  znajdują się między włóknami, skąd łatwo jest je usunąć,  przy pomocy detergentów i wody. Do prania tkanin syntetycznych, od mydła szarego, lepsze będą syntetyczne środki piorące.

Właściwie jesteśmy w stanie doprać materiały poliestrowe z każdej plamy.

Fot.11 Tkanina Mura z wzornika firmy Davis (100% PES). Można ją łatwo doczyścić przy pomocy wody, detergentów i gąbki. Jest dość odporna na działanie słońca (zbyt szybko nie blaknie).

Pamiętajmy jednak, że na meblu nie możemy używać dużej ilości wody. Materiał jej nie wchłonie, więc „przeleci” do owaty i pianki. Konsekwencją mogą być pleśń i nieprzyjemny zapach. Lepiej użyć gąbki zamoczonej w wodzie z detergentem i przecierać materiał od szwu do szwu.

Brak higroskopijności sprawia również, że włókna poliestrowe trudniej się barwią.

Włókna poliestrowe nie gniotą się, więc prasowanie praktycznie jest zbędne. Gdybyśmy jednak z jakiegoś powodu chcieli prasować materiał z omawianych włókien, pamiętajmy, żeby robić to niezbyt gorącym żelazkiem. Włókna syntetyczne są topliwe.

WISKOZA (oznaczenie w składzie tkanin i dzianin: VI)

Jest to włókno celulozowe pierwszej generacji.

Fot.12 Celuloza, z której wytwarza się między innymi wiskozę, pochodzi głównie z drzew iglastych 

Włókna wiskozy uzyskuje się z naturalnych polimerów (z celulozy, pochodzącej najczęściej z drzew iglastych, słomy a nawet gorszych gatunków bawełny).

Jest włóknem sztucznym ale nie syntetycznym.

Najpierw celulozę ługuje się, zmienia w płyn przędzalniczy, przepuszcza przez dysze, poddaje leżakowaniu w kąpieli koagulacyjnej  i w końcu obrabia mechanicznie.

Są to stosunkowo ciężkie włókna o dobrych właściwościach higroskopijnych. Oznacza to, że dobrze się barwią, ale równie dobrze włókna przyjmują zabrudzenia. To znaczy, że włókna te dość trudno się czyści.

Fot.13 Tkanina z włókien wiskozy

Wiskoza jest w stanie wchłonąć nawet do 120% wody w stosunku do suchej masy włókien.

Włókna te mają małą skłonność do ładowania elektrostatycznego, co oznacza, że nie przyciągają brudu.

Odporne są też na działanie promieni słonecznych. Można więc śmiało ustawiać meble ubrane w tkaniny i dzianiny z wiskozy przy oknie, bez obawy, że materiał wyblaknie.

Wiskoza wykazuje połysk podobny do jedwabiu.

Włókno to jest mało odporne na ścieranie i związki chemiczne.

Nie jest atakowane przez mole ale chętnie przez bakterie i grzyby.

W czasie magazynowania starzeją się i spada ich wytrzymałość mechaniczna.

Plamy należy usuwać jak najszybciej. Czyszczenie odbywa się w środowisku mokrym z użyciem szarego mydła.

W przypadku plam tłustych, należy je potraktować gorącą wodą z mydłem a następnie gliceryną, a okolice plamy należy zwilżyć wodą, aby nie powstała otoczka wokół plamy.

Plamy z wosku i parafiny najpierw należy ostrożnie zeskrobać, następnie po przykryciu z obu stron papierem, przeprasować, następnie ślady potraktować jak plamy tłuste.

Świeże plamy wolne od tłuszczu, najpierw należy przemyć zimną, następnie ciepłą wodą z szarym mydłem.

Stare, utlenione plamy można traktować kwasem cytrynowym, gliceryną, alkoholem i wodą utlenioną z amoniakiem.

Przed przystąpieniem do czyszczenia, powinniśmy najpierw sprawdzić działanie wybranego środka, w miejscu niewidocznym. Ważne jest to szczególnie przy tkaninach kolorowych. Zapobiegnie to przykrym niespodziankom.

Niestety wiskoza bardzo się gniecie a w stanie mokrym wyciąga się i deformuje.

Fot.14 Wiskoza w stanie mokrym wyciąga się i deformuje oraz się gniecie

Włókna celulozowe można prasować w temperaturze do 160 stopni Celsjusza. Wskazane jest prasowanie na lewej stronie. W meblach najczęściej jest to niemożliwe.

Przy prasowaniu tkanin z włókien celulozowych nie używamy wody ani pary, ponieważ mogą one pozostawić plamy.

W kolejnych wpisach omówimy

a). wełnę,  modal i poliakrylonitryle;

b). len, lyocell i poliamid;

c). jedwab, polipropylen, lateks i poliuretan;

W tym temacie inspirowałem się i korzystałem między innymi z książki mojej Pani Profesor Zofii Aleksiejczyk „Włókiennictwo” WSP Olsztyn 1989

Piąteczka !