Jeśli ma być komfortowo, to co ma się znaleźć w siedzisku kanapy? A jeśli ma być tanio... a jeśli trwałość siedziska jest najważniejsza...?

Pianki poliuretanowe.

1. Pianka tapicerska poliuretanowa (PU, PUR) typu T

Fot.1 Skład pianek typu T.

Pianki typu T powstają ze spieniania ropopochodnego poliuretanu. Pianka ta może mieć różne kolory, zależnie od użytego barwnika. Jest podstawową pianką stosowaną w meblach tapicerowanych. Jej najważniejszą cechą jest gęstość. To ta cecha decyduje o przydatności oraz o zastosowaniu konkretnej pianki. Oznaczenie gęstości jest jednocześnie częścią symbolu pianki. Dla przykładu pianka T30 oznacza piankę tapicerską poliuretanową o gęstości 30 kg/m3. 

Jeśli weźmiemy kostkę (sześcian), której krawędzie będą miały długość 1m x 1m x 1m, to kostka ta będzie ważyła 30 kg. W przypadku pianki T35, kostka będzie ważyła 35 kg a w przypadku pianki T25, ta sama kostka będzie miała wagę 25 kg. Jest to dość ważne, ponieważ producent kupując piankę, płaci za kilogramy. Można to zinterpretować w ten sposób, że kupując taką samą objętość pianki T25, zamiast T35, producent zaoszczędzi równowartość 10 kg pianki na każdym m3 objętości. Stąd bardziej mu się opłaca użycie pianek o niższej gęstości.

Fot.2 Skład pianek poliuretanowych typu T.

Dlaczego w takim razie w meblach tapicerowanych najczęściej spotykamy piankę T30?

Fot.3 Na zdjęciu sofa z funkcją spania typu DL. Stelaż wykonany z drewna bukowego. Warstwa podtrzymująca: sprężyny faliste typu A, mocowane do ramy stelaża zaczepami z tworzywa sztucznego. Warstwa sprężynując: pianka poliuretanowa typu T3042. Wypełnienie poduszek: frytka.

Dlaczego używa się częściej T30, niż T35, to już wiemy. Dzięki temu producent oszczędza wartość 5 kg pianki na każdym m3 objętości. Dlaczego jednak wykonawca mebli nie używa pianki T25 lub robi to rzadko, zamiast T30? Można, przecież, zaoszczędzić jeszcze więcej.

Aby na to pytanie odpowiedzieć, trzeba najpierw ustalić za co odpowiada gęstość pianki.

Okazuje się, że gęstość pianki  przede wszystkim ma wpływ na jej trwałość. Jeśli w tym samym meblu, użytkowanym w takich samych warunkach, zastosujemy piankę T25, będzie ona krócej nam służyła, niż pianka T30 i jeszcze krócej, niż T35. 

Pianka ulega degradacji pod wpływem utleniania oraz wygniatania. Wybór gęstości, jest więc kompromisem pomiędzy trwałością i ceną. Im niższa gęstość, tym niższa cena i jednocześnie niższa trwałość pianki.

Przyjmuje się, że w siedzisku dopuszczalną najniższą gęstością pianki jest 30 kg/m3. Jeśli zastosowano piankę T35, należy uznać to za zaletę mebla. Oczywiście, cena w tym przypadku też będzie wyższa.

Nie rekomenduje się jednak stosowania pianki T25 w siedziskach mebli. Ma ona zbyt niską gęstość i nadaje się na podłokietniki, oparcia i miejsca mniej narażone na wygniecenie. 

Na zużycie pianki wpływ będzie miała, omawiana w poprzednim poście, warstwa podtrzymująca. Przy sztywnej, nieelastycznej warstwie, nie dość że stracimy na komforcie siedziska, to dodatkowo zużycie pianki będzie wyższe. W takim przypadku zastosowanie pianki T25 w siedzisku jest dyskwalifikacją dla mebla i producenta. Przy sprężynach falistych, pasach lub listwach sprężynujących rozwiązanie takie jest spotykane. Trzeba jednak pamiętać, że jest ono mało trwałe.

W czasie moich szkoleń z materiałoznawstwa dla sprzedawców mebli przeprowadzamy taki mały eksperyment. Każdy z uczestników ma możliwość dokonania oceny elastyczności dwóch różnych pianek. Oceny uczestników,  która z pianek jest bardziej elastyczna, są bardzo różne. Niektórzy twierdzą, że jedna lub druga jest bardziej miękka a inni, że obie pianki mają taką samą elastyczność. 

Zwykle zakładamy, że gęstość pianki jednocześnie informuje nas o jej elastyczności. Pianki, które daję do weryfikacji uczestnikom szkoleń mają różną gęstość: jedna T30, druga natomiast T35. Uczestnicy dowiadują się o rodzaju testowanych pianek dopiero po eksperymencie. 

Fot.4 Skład pianek typu T.

Pamiętajmy, że gęstość informuje nas o trwałości. A skąd mamy wziąć informację o elastyczności pianki?

Symbol pianek składa się z czterech cyfr. Pierwsze dwie mówią nam o gęstości (T30, T25, T35). Pozostałe dwie cyfry informują nas o elastyczności (T3042, T3038, T3542).

Na przykład 42 w symbolu T3042 mówi nam, że aby próbkę takiej pianki o grubości 10 cm ścisnąć tak, aby ugięła się ona 4 cm wgłąb, potrzebuję wytworzyć ciśnienie  (ucisk) o wartości 4,2 kPa. W przypadku pianki T3038, potrzebuję mniejszego ucisku, bo tylko 3,8 kPa. 

Widać z tego przykładu, że im mniejsza liczba złożona z dwóch ostatnich cyfr w symbolu pianki, tym pianka ta jest bardziej elastyczna (w odczuciu miękka).

W moim teście używam pianki T3042 oraz T3542. Ocena sprawia uczestnikom tyle kłopotów, ponieważ elastyczność w obu przypadkach jest jednakowa.

Fot.5 Różne kształtki z pianek typu T.

Będąc producentem mebli tapicerowanych mógłbym użyć w dwóch jednakowych meblach, raz pianki T3042, drugi raz T3038. Konsekwencje będą tego takie, że siedziska w obu meblach będą miały różną elastyczność, chociaż jednakową trwałość. Cena użytych pianek nie będzie się różniła lub różnica będzie nieistotna z punktu widzenia kosztów wytwarzania mebli.

Z pianki typu T,  wykonuje się również wypełnienia poduszek. Często są to odpady i ścinki, które należałoby zutylizować i jeszcze za to zapłacić. Zależnie od tego, jak pianka ta zostanie rozdrobniona, mamy do czynienia z frytką lub szarpanką. Tak wypełnione poduszki musimy dość często formować, oklepując je z każdej strony, ponieważ pianka opada, nieładnie deformując poduszkę. 

Fot.6 Frytka (pianka poliuretanowa pocięta w kształcie frytki) często jest wypełnieniem poduch tańszych mebli tapicerowanych.

Fot.7 Szarpanka (pianka poliuretanowa poszarpana na małe kawałki) często jest wypełnieniem poduch tańszych mebli tapicerowanych.

Fot.8 Poduszki z przeszyciami uniemożliwiającymi przemieszczanie się szarpanki i frytki.

\

Z pianki tej wykonuje się również kształtki, które używane są między innymi do poduszek. Poduszki z kształtek stosowane są np. w funkcjach spania DL, gdzie nie możemy zastosować stałych poduch.

Fot.9 Kształtki z pianki typu T, stosowane jako poduszki do kanap i narożników z funkcją spania typu DL. 

Fot.10 Zastosowanie kształtek w poduchach narożnika.

Cechy pianek typu T

Pianki poliuretanowe utleniają się z czasem oraz ulegają  mechanicznemu wygnieceniu. Proces wygniecenia siedziska w meblu tapicerowanym i w materacach będzie postępował tym szybciej, im mniej elastyczna będzie warstwa podtrzymująca. Dla trwałości mebla lepiej będzie jeśli warstwa podtrzymująca będzie sprężynującą (np. sprężyny faliste lub listwy sprężynujące). Pianka ta ma jednorodną strukturę, co nie sprzyja równomiernemu podparciu. Jest ono punktowe a pianka nie dopasowuje się do kształtu naszego ciała. Będziemy więc od czasu do czasu zmieniać pozycję siedzenia, ponieważ punktowe podparcie sprawia drętwienie kończyn. Pianka typu T nie posiada zbyt dobrej cyrkulacji powietrza, stąd na zamoczonych piankach mogą pojawić się pleśnie i nieprzyjemne zapachy. Pianka ta jest najtańszym materiałem ze wszystkich używanych w warstwie sprężynującej mebli oraz w materacach. Stąd tanie meble tapicerowane oraz materace będą wykonywane przy użyciu pianki typu T. W najtańszych rozwiązaniach w warstwie podtrzymującej spotkamy płytę wiórową, płytę pilśniową, lub HDF. W trochę droższych rozwiązaniach, stosuje się sprężynę falistą. Wadą użycia sprężyny falistej oraz pianki typu T o wysokiej elastyczności (tzw. miękkiej)  jest odczuwanie w środkowej części siedziska ramiaka, wzmacniającego ramę stelaża. Proponuję w tym miejscu gwałtownie nie siadać.

Fot.11 Narożnik z funkcją spania typu DL, z dwoma pojemnikami na pościel. Pojemniki wykonane są z płyty wiórowej laminowanej na biało. W pojemnikach zastosowano wywietrzniki oraz osłony na zawiasy. Stelaż wykonany jest z drewna bukowego. Warstwa podtrzymująca: sprężyny faliste typu A, mocowane do ramy na zaczepy z tworzywa sztucznego. Warstwa sprężynująca: pianka typu T3042. Oparcie: kształtki z pianki typu T3042 z wciągami (rodzaj pikowania). Warstwa obiciowa: tkanina Dot (100% PES- wytrzymałość na ścieranie 100 tys. cykli, pilling 4-5, światło 4-5, tkaninę należy czyścić wodą z mydłem szarym, włókna o wysokiej hydrofobowości) oraz wstawki z tkaniny skóropodobnej Madryt (powierzchnia 100% PU- wytrzymałość na ścieranie około 100 tys. cykli, pilling-brak, światło 6, łatwy w pielęgnacji).